Plaster of Paris/Chalkware Figurines: Period Showcase Objects in Turkish Houses

Özet

Cumhuriyetin kuruluşuna kadar Türk toplumunun özellikle üst tabakaları, başta Fransız olmak üzere Avrupa kültür, yaşam, sanat ve edebiyatıyla yakından ilgilenmişlerdir. Yerde yemek yeme gibi pek çok geleneğin ortadan kalkması ya da sosyal iletişim kalıplarının değişmesiyle birlikte yemek masaları ve sandalyeler, vitrinler ve büfeler, komodinler için yemek odaları, yatak odaları ve gardıroplar konutlara yerleşmeye başlamıştır. 1970'li ve 1990'lı yıllar arasında Türkiye'de birçok evin vitrinlerinde sergilenen, çoğunlukla pastoral, dini veya sade yaşamın izlerini taşıyan alçıdan insan ve hayvan figürlü heykelcikler yani biblolar, canlı renkleriyle bir dönem ev dekorasyonuna hâkim olan bir simgedir. Bibloların üreticiliğini ve satıcılığını yapan bu göçmenlerin çoğunlukta olduğu yerler, Avrupa'nın bazı yerlerinin yanı sıra çoğunlukla ABD, Almanya ve İngiltere olmuş özellikle İtalya, İngiltere, ABD ve Almanya'dan geldiği bilinen bu biblolar dekorasyonda vazgeçilmez ve sıklıkla karşılaşılan objelerden olmuştur. Çalışmada ilgili önceki araştırmalar açısından bir ilk olarak bu eserlerin üretim aşamaları sunulmuş, kültürlerarası ve toplumsal faktörler açısından ilgili geçmişlerine yer verilmiş, fiziksel yapıları ve belirgin sanatçıları hakkında özgün bilgilere yer verilmiştir. Ayrıca çalışmada bu nesnelerin Türk evlerindeki yeri ve önemi, sanatsal nitelikleri, kökenleri ve Türkiye ile ilgili bazı özellikleri ele alınmıştır ve artık üretilmediğinden antika değeri kazanan biblolar hakkında literatüre bilgi vermek öncelik kazanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Alçı biblolar, Tebeşir biblolar, Alman biblolar, İtalyan biblolar, Türk evlerinde vitrin