Çağdaşlaşmanın Türk Sinemasındaki Yansımaları
Özet Görüntüleme: 52
/ 
PDF İndirme: 20
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.16545011Özet
Türk çağdaşlaşması[1], Osmanlı İmparatorluğu’nun zayıflaması ve çöküşü dönemlerinde Türkiye’nin çağdaş bir ulus-devlet olarak yeniden yapılanması sürecini ifade etmektedir. Bu dönemde bir dizi politik, sosyal, kültürel ve ekonomik değişim gerçekleşmiştir. Toplumu dönüştürme yolundaki en büyük çaba Cumhuriyet’in kuruluş sürecinde görülmüştür. Bu çalışmada çağdaş, çağdaşlaşma kavramları ile ana çerçeve çizilmiştir. Bu çerçeve bağlamında “Türk Sinemasında Dönemlendirmeler”, “Türk Sinemasında Çağdaşlaşmanın Serencamı” temalarına yer verilirken, “Tiyatrocular Dönemi”, “Geçiş Dönemi”, “Sinemacılar Dönemi” ve “Genç/Yeni Sinemacılar Dönemi” alt başlıklarını da içermektedir. Ayrıca, Tiyatrocular Dönemi kapsamında çağdaşlaşma izlerine örnek film olarak Aysel, Bataklı Damın Kızı filmi ele alınırken, Sinemacılar Dönemi ekseninde, toplumcu film örneği olarak Yılmaz Güney’in Umut filmine değinilmiştir. Çalışmada dönemlendirme yapılırken sinema tarihçisi Nijat Özön’ün Türk Sineması Tarihi eserinde yaptığı dönemlendirme esas alınmıştır. Bu çalışma çağdaşlaşmanın sosyal-toplumsal alanlardaki izdüşümlerini gözler önüne sermeyi amaçlamaktadır. Türk çağdaşlaşmasının sinema dünyasını nasıl etkilediğini incelemek için nitel araştırma yöntemi olan içerik analizi kullanılmıştır. Tiyatrocular Dönemi olarak adlandırılan dönem Türk siyasal hayatının tek parti sistemi içerisinde şekillenmiştir. Sinemacılar Dönemi’nde ise siyasal hayatta tek parti siyasetinden çok parti sistemine geçiş ile birlikte Türk sinemasındaki konuların çeşitlenip özgünleştiği de görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Çağdaşlaşma, Türk sineması, tiyatrocular dönemi, geçiş dönemi, sinemacılar dönemi.
Referanslar
Akın, İ. (2019). Yıldız Dergisi (1938-1954) Odağında Sinema Dergiciliği ve Modernleşmeye Bir Bakış. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Akşam Gazetesi. (1934, Temmuz 11). İstanbul Üniversitesi Gazeteden Tarihe Bakış Projesi, Erişim Adresi: http://nek.i stanbul. edu.tr: 4444/ekos/ GAZETE/ aksam/aksam _1934/ aksam1934temmuz/aksam1934temmuz11.pdf
Atayeter, M. K. (2012, Eylül ). 1960'lı Yıllarda Türk Sinemasında Toplumsal Gerçeklik. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1(4), 19-33.
Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388.
Baltu, O. (2023). Niyazi Berkes ve Şerif Mardin'in Modernleşme Anlayışlarının Karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Başgüney, H. (2023, Ekim). Türkiye'de Sinemanın 100 Yılı. Toplumsal Tarih Dergisi, 358, 72-81.
Baydemir, A. (2005, Ocak). Türk Sinemasının Gelişimi 1895-1939. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
Berkes, N. (2003). Türkiye'de Çağdaşlaşma, (4 b.). İstanbul: YKY.
Beydoğan, E. (2019). Modernleşme Kuramı Çerçevesinde Türk Sinemasında Gündelik Hayat. (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Doğan, E. (2009). Türk Sinema Tarihyazımı: Nijat Özön. (Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Eloğlu, E. (2011). Niyazi Berkes'in Eserlerinde Türk Devrimi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Türk İnklılap Tarihi Enstitüsü, Ankara.
Gülbak, O., & Kaba, T. (2024, 12 28). Ulus Devlet İnşasında Dil Birliği Çabalarının Basındaki Yansımaları: “Vatandaş Türkçe Konuş!” Kampanyası. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(51), 2134-2165, Doi:10.46928/iticusbe. 1508133
İğit, R. (2021, Şubat). Türkiye'nin Modernleşme Hareketleri Paralelinde Salon Mekanı ve Mobilya Tasarımları Üzerine Dönem Sineması Üzerinden Bir Analiz. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir.
İnanoğlu, T. (2017). 5555 Afişle Türk Sineması, (1b.). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
İnceoğlu, M. Ç. (2008). Modernleşme ve Türk Sineması: Tarihsel ve Toplumbilimsel Bir İnceleme. (Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karaca, Ö. (2023). Kamera Arkası. Erişim Adresi: http://www. kameraarkasi.org/ makaleler/makaleler/turksinemasidonemleri_ozkankaraca.pdf
Metin, O., & Ünal, Ş. (2022). İçerik Analizi Tekniği: İletişim Bilimlerinde ve Sosyolojide Doktora Tezlerinde Kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273 - 294,
Özön, N. (1968). Türk Sineması Kronolojisi, (1b.). İstanbul: Bilgi Yayınları.
Özön, N. (2017). Türk Sineması Tarihi. İstanbul: Doruk Yayınları.
Polat, E. G. (2011, Mayıs 01). Osmanlıdan Günümüze Vatandaşlık Anlayışı. Ankara Barosu Dergisi, 3, 128-157.
Saydam, B. (2002). Türk Sineması'nın Tarihine Genel Bir Bakış. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(36), 401-424.
Saydam, B. (2020, Şubat). Türkiye’de Sinema Tarihyazımının Gelişim Süreci. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(36), , 425-472.
Sinemalar.com. (T.Y). Erişim adresi: https://www. sinemalar. com/film/9106/gecelerin-otesi
Şimşek, K. (2022, Kasım). Yılmaz Güney Sinemasında Toplumsal Bir İfade Aracı Olarak Mekan: Umut (1970) Filmi Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Batman Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.
Yılmaz, A. (2020). Türk Sinemasının Serencamı: Kuramsal Bir Yaklaşım. Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 8(8), 5-20.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Tuğce Kaba
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
